Varis neden oluşur?
Varis deyince, biz sadece bacaklardaki mavi damarları anlıyoruz. Biz varisi altı safhaya ayırıyoruz tıpta. Bunlardan birinci sınıfa girenler, hiçbir belirti vermeyen 'huzursuz bacak' sendromu dediğimiz olaydır. Sabahtan akşama kadar çok fazla ayakta kalan ya da çok fazla oturan ve az hareket eden kişilerde, akşama doğru bacak ağrıları ve hatta ayak bileklerinde hafif şişmeler başlar. Görünürde hiç damar yoktur. Normalde toplardamarların içinde kapakçıklar vardır, biz ayağa kalktığımız zaman o kapakçıklar açılır kanın geriye doğru kaçmasına engel olur. Eğer bu kapakçıklar iyi çalışmıyorsa ayakta durduğumuz zaman toplardamarların içindeki kan ayaklara doğru geri kaçar. Bu da şişliklere ve ağrılara sebep olur. Ayağımızı kaldırdığımız zaman da, toplardamarlar daha iyi boşaldığı için bir rahatlama olur. Bu C Sıfır dediğimiz şeklidir. Cl'de ise kılcal damarlar, bütün bacak boyunca incecik damarlar şeklinde görülür hale gelir.
Eğer bu kılcal damarlar 2 mm'den daha geniş hale gelirse, varis lafı ortaya çıkar. Bu da C2 dediğimiz varistir. Üçüncü sınıflamada bu damarlarla birlikte ayakta ciddi ödem olur. Özellikle ayak bileklerinde şişlikler meydana gelir. C4'de, ayakta kahverengiye dönük renk değişiklikleri başlar. C5'te ufak yaralar oluşmaya başlar, C6'da ise bacakta açık yaralar şeklinde iyileşmeyen yaralar meydana gelir. C6'ya kadar olan bütün nedenlerin altında yatan şey toplardamarların içindeki kapakçıkların yetersizliğidir.
Varis, aşamalı olarak mı ilerler?
Bunlar ardı ardına başlayan durumlar değildir. Bazen direkt yara şeklinde de başlayabilir. Bazen 3 milimlik damar şeklinde ya da örümcek şeklindeki damarlarla da başlayabilir. Ama genellikle, C2 gibi büyük damar meydana gelmişse, bunlar ilerlemeye daha eğilimlidir. Her
biri tedavi olmazsa, yaraya dönüşecek diye bir şey yoktur.
Varis teşhisi konulan hastalar, kişisel olarak neler yapabilirler?
Bacaklarında bu tip şikayetleri olan hastalarda C Sıfır demeden önce, teşhisi doğru koymak gerekir. Çünkü, huzursuz bacak, sadece toplardamar hastalığından olmaz; ufak tefek sinir sıkışmaları, bel kireçlenmeleri, bel problemleri gibi buna benzer şeyleri de taklit edebilir.
0 nedenle, önce mutlaka bir doktora başvurulmalı. Bir doppler testi yapılarak bunun sebebinin toplardamarlar olduğunu ortaya koymak lazım. Teşhis konduktan sonra hastalığın ilerlememesi için, hastanın yapacağı çok önemli şeyler var tabii ki!
Birinci sırada kilo vermek geliyor. İki; az hareketli hayattan biraz daha aktif hayata geçmek. Dizin altındaki baldır dediğimiz adalelerin çok kuvvetli olması gerekiyor. Bunu temin eden her türlü spor varisin önlenmesi için çok önemlidir. Haftada en az üç kez 40 dakikalık yürüyüşler yapmanız önemli. Yürüyüşe vakit ayıramıyorsanız en azından parmak ucu ve topuk germe hareketlerini yapmanızda fayda var.
Diğer önemli madde ise beslenme; peklik yapıcı şeyler çok fazla karın içi basıncını artırıp ıkınma sıkınma gerektirdiği için toplardamarların genişlemesine ve zarar görmesine sebep olur. Liften zengin, sebze-meyve ağırlıklı, özellikle E vitamininden zengin besinlerle beslenmenin bunları önlemede faydası var. Kafein ve kolalı içeceklerin de damar cidarını yumuşatma, gevşetme ya da görünür hale getirmesini kolaylaştırıcı yönü var.
Varis tedavi yöntemleri nelerdir?
Varis, eğer çok küçük kılcal tipte ise ve esas kasıktan başlayan ayak bileğine kadar giden ana damar işin içine girmemişse, o zaman bunları iğneyle köpük dediğimiz bir tedaviyle kurutmak mümkün. Köpük dediğimiz şey, kimyasal yakma etkisi gösteren damarın içine verilen görünen damarı hemen yakıp içinden kan geçmesine engel olan, rengini kaybettiren bir araçtır. 'Sclerozan' dediğimiz bu yöntem küçük kılcal damarlarda estetik açıdan yapılan tedavidir. İşlem yapıldıktan sonra, iki gün bandaj yaparak damarlar kaybedilir. Esas ana damar işin içine girmişse o zaman ana damarı lazerle yakıp kaynak olan dallarını yok etmek gerekir. Bu yapılmazsa, o işin çok daha fazla nüksedeceğini bilmek lazım. Daha ileri safhalarında, esas kaynak olan damarları çıkartıcı ameliyatlara kadar gidebilir. Ama erken safhalarda yakalanırsa lazerle önlemi alınmış olur.
Varisleri olan kadınların streç pantolon, tayt gibi dar kıyafetler giymeleri sakıncalı mıdır?
Bu kıyafetler bacak damarlarının iyi çalışmasını engeller. Eğer koruyucu olarak bir şey giymek gerekiyorsa varis çorapları giyebilirler, önden arkadan sağdan soldan aynı şekilde sıkacak şekilde 20 mm. civarında basıncı olan dize kadar varis çorapları giyebilirler. Biz bunları çok fazla ayakta kalan veya oturulan mesleklerde veya uçakla uzun seyahat edenlere tavsiye ediyoruz. Tayt tarzındaki kontrolsüz olan kıyafetlerin negatif etkileri vardır.
